گزارش تصویری از سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران: هنر غرفه سازی در خدمت فرهنگ

اخبار نمایشگاهی – تهران – نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، بهعنوان یکی از رویدادهای فرهنگی بزرگ ایران، در روزهای پایانی خود حال و هوایی پرشور و خانوادگی به خود گرفته است. با نزدیک شدن به پایان سی و ششمین دوره این نمایشگاه، حضور گرم خانوادهها، دانشآموزان، و چهره های سرشناس فرهنگی و سیاسی، فضایی سرزنده و پر جنب و جوش خلق کرده است. در این گزارش، علاوه بر بررسی غرفه های برجسته، نگاهی داریم به رویدادهای مهم و حال و هوای خاص روزهای پایانی نمایشگاه.

۱. ناشران آموزشی: ترکیب کارایی و خلاقیت

غرفه های آموزشی با طراحیهای مدرن و کاربردی، نشاندهنده تعامل بین علم و هنر هستند:

• غرفه سبک ردیفی انتشارات گاج: با چیدمانی منظم و دستهبندی کتابها بر اساس پایههای تحصیلی، فضایی شبیه به کتابخانهای علمی ایجاد کرده بود. استفاده از رنگهای آبی و سفید، حس اعتماد و آرامش را به مخاطبان منتقل میکرد.

• غلمچی: با صفحه های لمسی تعاملی، امکان آزمونهای آزمایشی را فراهم کرده بود. طراحی مینیمال و نورپردازی آبی-سفید، تمرکز بازدیدکنندگان را بر محتوا افزایش میداد.

• خیلی سبز: رنگهای شاد و المانهای کارتونی، این غرفه را به یکی از پرجنبوجوشترین بخشهای سالن تبدیل کرده بود. میزهای گرد برای گفتوگوی نویسندگان با نوجوانان، فضایی پویا خلق میکرد.

• انتشارات دریافت و بانک ملی ایران: استفاده خلاقانه از سازههای تتریس و ماکسیما، نمادی از پیوند معماری مدرن با مفاهیم آموزشی بود. این غرفه ها با بلوکهای رنگی جذاب، نظر عکاسان و هنردوستان را جلب میکردند.

• مبتکران و مهر و ماه: نمایش ماکتهای علمی و پوسترهای مفهومی، رویکردی جذاب برای آموزش مفاهیم پیچیده داشتند.

• نارنجی و افق: ایستگاههای نقاشی و قصه گویی دیجیتال، تعاملی جذاب بین کودکان و کتابها برقرار کرده بود.

انتشارات نارنجی

غرفه سازی سبک ردیفی انتشارات گاج

غرفه سازی انتشارات غلمچی – کانون فرهنگی آموزش

غرفه غلمچی

غرفه انتشارات خیلی سبز

غرفه نشر دریافت با استفاده از تتریس

غرفه انتشارات مبتکران

غرفه مهر و ماه

۲. ناشران فرهنگی و مذهبی: اصالت در قالب مدرن

• سوره مهر و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: استفاده از نقوش اسلیمی و نورپردازی طلایی، هویت اسلامی-ایرانی را تداعی میکرد. کتابهای نفیس با جلدهای چرمی، همچون گنجینهای فرهنگی به نمایش گذاشته شده بودند.

• آستان قدس رضوی: با طراحی مشبکهای چوبی شبیه به حرم امام رضا(ع)، فضایی روحانی ایجاد کرده بود. قرائت قرآن و پخش مداحی، بازدیدکنندگان را به مکث دعوت میکرد.

• غرفه ساده آینه مهر: نورپردازی نرم در فضای محدود، عمق و گستردگی بصری خلق کرده بود. این غرفه نمونه ای از بهینه سازی فضا با المان های ساده بود.

غرفه انتشارات سوره مهر

غرفه آستان قدس رضوی

غرفه سازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

غرفه ساده آینه مهر با نورپردازی زیبا در فضای محدود

۳. غرفه های بین المللی: پنجره ای به فرهنگ جهان

غرفه های کشورها با نمادهای فرهنگی، سفری کوچک به گوشه های جهان ارائه میدادند:

• مکزیک: پرچم های رنگی، کلاه سُمبررو، و کتابهایی با طرحهای فولکلوریک، یادآور جشنهای پر جنب و جوش این کشور بودند.

• تاجیکستان و عمان: فرش های دستباف، ظروف مسی، و کتابهای خطی فارسی، اشتراکات فرهنگی ایران و آسیای میانه را برجسته میکردند.

• ترکیه: ماکت مسجد ایاصوفیه و قهوهخانههای سنتی، همراه با پخش موسیقی عثمانی، غرفهای زنده ساخته بود.

• یمن و عراق: عکسهای تاریخی از معماری قدیم صنعا و بصره، روایتی از مقاومت فرهنگی این کشورها بود.

• نشست بریکس: در روزهای پایانی، نمایشگاه میزبان نشست فرهنگی ادبی اعضای بریکس با حضور سفرای کشورهایی چون هند، برزیل، روسیه، و اندونزی بود. در این رویداد، تأسیس دبیرخانه بریکس توسط ایران و برنامهریزی برای ادامه همکاریها در نمایشگاههای کتاب چین و روسیه مورد تأکید قرار گرفت.

غرفه سفارت مکزیک

غرفه جمهوری تاجیکستان

غرفه سازی کشور عمان در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

غرفه سازی کشور عمان در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

غرفه سازی کشور عمان در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

غرفه سازی کشور عمان در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

غرفه سازی کشور ترکیه

غرفه سازی کشور یمن در نمایشگاه کتاب تهران

غرفه سازی نمایشگاهی کشور عراق در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

غرفه سازی نمایشگاهی کشور عراق در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

غرفه سازی نمایشگاهی کشور عراق در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

۴. طراحی های نو آورانه: هنر در خدمت جذب مخاطب

• سالن سرای اهل قلم: ترکیب سازه های تتریس و ماکسیما فضایی پویا برای نشستهای ادبی ایجاد کرده بود. نورپردازی زرد و سفید، گرمای گفتوگوها را افزایش میداد.

• تهران دوست داشتنی: با ماکت های کوچک برج میلاد و دروازه باغ ملی، شهری مینیاتوری از پایتخت را روایت میکرد.

• آوانامه: غرفه ای با هدفون های بیسیم و کپسولهای شنیداری، تجربهای متفاوت از «کتاب خوانی» ارائه میداد.

سالن سرای اهل قلم با غرفه سازی تتریس و ماکسیما

غرفه سازی تهران دوست داشتنی در نمایشگاه کتاب مصلای تهران

غرفه سازی انتشارات صوتی آوانامه

۵. ناشران عمومی و کودک: رنگ و بازی

• آی قصه: غرفه ای شبیه به شهر اسبابب ازی، با دیوارهای نقاشی شده از شخصیت های کارتونی، کودکان را به دنیای خیال میبرد.

• اتاق مادر و کودک: برای اولین بار در بخش کودک، فضایی مجهز با امکانات لازم برای مادران تعبیه شد تا با آرامش از نمایشگاه بازدید کنند.

• برنامه های کانون پرورش فکری: بیش از ۲۰ مربی و قصه گو با اجرای برنامههای مفرح و آموزشی، کودکان را گرد هم میآوردند.

غرفه خود ساز انتشارات آی قصه

۶. روزهای پایانی: از صفهای امضا تا دورهمی های خانوادگی

با نزدیک شدن به پایان نمایشگاه، شور و اشتیاق بازدیدکنندگان دوچندان شده است. صفهای طولانی برای امضای کتاب توسط چهره هایی چون محمد شمس لنگرودی، رستاک حلاج، مصطفی رحماندوست، و رضا امیرخانی، نشاندهنده تعامل زنده بین نویسندگان و مخاطبان است. حضور شخصیتهای سیاسی مانند اسماعیل بقائی (سخنگوی وزارت امور خارجه) در نشست «کتاب و دیپلماسی» و علی منتظری (رئیس جهاد دانشگاهی)، بر نقش کتاب بهعنوان پلی برای گفتوگوی فرهنگی تأکید کرد.

خانوادهها با کودکان خردسال و حتی کالسکهها، گوشه و کنار مصلی را پر کردهاند. برنامههای میدانی در حیاط اصلی، از جمله قصهگویی و بازیهای گروهی، فضایی شاد برای کودکان ایجاد کرده است. اردوهای دانشآموزی نیز با هیجان خاص خود، سرزندگی را به نمایشگاه افزودهاند.

جمع بندی: نمایشگاه کتاب، جشنی برای فرهنگ و پیوندهای اجتماعی

سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، با شعار «بخوانیم برای ایران»، نه تنها با غرفه های خلاقانه و طراحی های هنری، که با رویدادهای فرهنگی پرشور و حضور گسترده خانوادهها و چهره های سرشناس، به رویدادی فراموش نشدنی تبدیل شده است. از نشست بریکس تا صفهای طولانی امضای کتاب، هر بخش از این نمایشگاه روایتی از پیوند فرهنگ، آموزش، و دیپلماسی است. برگزاری همزمان بخش مجازی نمایشگاه درنمایشگاه مجازی  نیز امکان دسترسی به کتابها را برای تمام علاقهمندان فراهم کرده است. این نمایشگاه، با ترکیبی از هنر غرفه سازی و انرژی مردم، تصویری زنده از ایرانِ کتابخوان را به نمایش گذاشت.

عکس: اتوبوسی که شاهد یک قیام بود

اتوبوس قدیمیِ سفید رنگ، با بدنه ی فرسوده و شیشه های کهنه، نه تنها یادگاری از تهرانِ دهه ۴۰ است، بلکه نمادی از یکی از فراموش شده ترین اعتراضات تاریخ معاصر ایران را روایت میکند: «شورش ۱۳۴۸» علیه افزایش ناگهانی بلیت اتوبوسرانی.

در آن روزهای زمستانی، دانشجویان و اقشار متوسط شهری، برخلاف شورش ۱۵ خرداد که ریشه در اعتراضات مذهبی داشت، با خیزشی مدنی، مقابل گرانی بلیتها ایستادند. آغاز اعتراضات با تجمعات مسالمتآمیز و تحصن مقابل تلگرافخانه تهران بود، اما با اصرار دولت هویدا بر افزایش قیمتها، خشم مردم شعلهور شد. واژگونی و آتش زدن اتوبوسها در خیابانهای پایتخت، صحنههایی بیسابقه خلق کرد.

شاه که در تعطیلات سوئیس بود، با شنیدن اخبار، دستور عقبنشینی داد. بلیتها به قیمت پیشین بازگشت، معترضان آزاد شدند و اتوبوسهای سوخته، به نشانهی پیروزی مردم، جای خود را به اتوبوسهای جدید دادند.

این تصویر، سکوتی پر از صدا است؛ صدای فریادهایی که از دل تاریخ میآید: «حق شهروندی، قابل معامله نیست.»
برگرفته از کتاب خاطرات دکتر عباس توفیق، روزنامهنگار پیشکسوت.

📸 توضیح تصویر:
اتوبوس قدیمی با رنگهای محو و ردِ دود روی بدنه، گویی هنوز بوی آتش اعتراضات ۴۸ را با خود حمل میکند. پنجره های قدیمی، روایتگر تلاطم آن روزهاست.