غرفه سازی نمایشگاهی افسانه و تخیلی بهترین جاذبه برای نمایشگاه های بین المللی

«زمین کروی و ۱۱ افسانه دیگر: سفر به مرزهای خیال و علم»

مقدمه

رسانه غرفه سازی – سید مهدی نجفی – نمایشگاه «زمین کروی و ۱۱ افسانه دیگر» به عنوان یک پروژه نوآورانه در حوزه موزه‌داری علمی-تفریحی، با هدف تلفیق طنز، تخیل و دانش طراحی شده است. این غرفه که در محیطی تعاملی و چندرسانه‌ای ارائه می‌شود، با نگاهی هجوآمیز به باورهای غیرعلمی درباره شکل و ماهیت زمین، مخاطبان را به چالش کشیده و از طریق تجربه‌های حسی و بصری، مرز بین واقعیت و افسانه را محو می‌کند. این پروژه نه تنها برای عموم جذاب است، بلکه به عنوان ابزاری آموزشی برای نقد شبه‌علم و تقویت تفکر انتقادی در جامعه عمل می‌کند.

غرفه سازی نمایشگاهی افسانه و تخیلی بهترین جاذبه برای نمایشگاه های بین المللی (2)

مفهوم مرکزی: طنزپردازی حول کرویت زمین

در قلب این نمایشگاه، افسانه «کروی بودن زمین» به عنوان یک پارادوکس طنزآمیز قرار دارد. این بخش با استفاده از یک گوی عظیمِ نورپردازی‌شده که نماد زمین است، بازدیدکنندگان را به دایرهای از آینه‌های خمیده دعوت می‌کند تا توهم «تخت بودن» را در ذهن خود تجربه کنند. تابلوهای کناری با متونی هجوآمیز، استناد به نظریه‌های تاریخی (مانند استدلال‌های ارسطو) و مقایسه آن با ادعاهای امروزیِ طرفداران زمین تخت، لایه‌ای از طنز و تفکر را خلق می‌کنند.

۱۱ افسانه دیگر: از استوانه کیهانی تا بز نگهدارنده جهان

هر افسانه در قالب یک ایستگاه تعاملی با طراحی هنری و فناوری پیشرفته ارائه می‌شود:

۱. زمین استوانه‌ای: سیلندر فضایی

ماکت غول‌آسای یک استوانه فلزی با پوشش نقشه‌های ستاره‌ای، همراه با پروژکتورهایی که حرکت منظومه شمسی روی سطح آن را شبیه‌سازی می‌کنند. بازدیدکنندگان با فریاد خود می‌توانند «استوانه» را به چرخش درآورند و اثر کوریولیس ساختگی را مشاهده کنند!

۲. زمین مثلثی: هرم کائنات

سکویی شیبدار با سه وجه شیشه‌ای که در هر وجه، انیمیشنی از فروپاشی قاره‌ها به دلیل «جاذبه گوشه‌ها» نمایش داده می‌شود. یک ترازوی دیجیتال، وزن بازدیدکنندگان را در سه رأس مثلث مقایسه می‌کند!

۳. زمین رنگین‌کمانی: دیسک هفت‌رنگ

ایستگاهی با نورپخش‌کن‌های فرابنفش و صفحه‌های فسفری که با لمس بازدیدکنندگان، رنگ‌ها در هوا منتشر می‌شوند. متن طنزآمیز: «اگر زمین رنگین‌کمانی است، چرا GPSها گم می‌شوند؟».

۴. زمین چرخان بر ستارگان: فرفره نجومی

سکوی چرخان ۳۶۰ درجه با الایدی‌های شبیه‌ساز آسمان شب. بازدیدکنندگان می‌توانند سرعت چرخش را تنظیم کرده و ببینند چگونه «ستارگان» به خطوط نوری تبدیل می‌شوند!

۵. زمین بر پشت بز کوهی: اسطوره‌شناسی ملموس

مجسمه متحرک یک بز غول‌پیکر با پوشش فیبر نوری (نماد کهکشان‌ها) که زمینی کروی بر پشت آن قرار دارد. با فشار دکمه، بز «بعبع» می‌کند و متن تاریخی اوستایی درباره اسطوره‌های ایرانی پخش می‌شود.

۶. زمین پر از حفره‌های مخفی: تونل‌های رازآلود

راهرویی پر از تونل‌های بادی با نورهای رقصان که بازدیدکنندگان را به سمت اتاقی با نقشه‌های سه‌بعدی از حفره‌های ساختگی هدایت می‌کند. یک نقشه «گنج» طنزآمیز از الماس‌های پلاستیکی نیز در انتها پنهان شده است!

۷. افق نامحدود: توهم بینهایت

اتاقی با آینه‌های بینهایت و پروژکتورهایی که تصویر افق اقیانوس را در حلقه‌ای تکرارشونده نمایش می‌دهند. سنسورهای حرکتی، امواج مجازی را با عبور بازدیدکنندگان ایجاد می‌کنند.

۸. ابر آسمانی: آسمان پنبه‌ای

سقفی پوشیده از ابرهای مصنوعی نرم که با لمس بازدیدکنندگان، صدای رعد و برق تولید می‌کنند. نمایشگرهایی توضیح می‌دهند: «اگر زمین را ابر بپوشاند، چرا ماهواره‌ها عکس می‌گیرند؟».

۹. کره دوار در اقیانوس: گرداب آبی

حوضچه مدور با آب واقعی و یک گوی شناور که بازدیدکنندگان می‌توانند با دست آن را بچرخانند. امواج ایجادشده، الگوهای تعاملی از جریان‌های اقیانوسی را نشان می‌دهند.

۱۰. زمین بر شش موجود اساطیری: پایه‌های خیالی

شش مجسمه فنری از موجودات تخیلی (مانند شیردال، ققنوس) که زمینی کروی بر سر آنها قرار دارد. بازدیدکنندگان با پریدن روی صفحات فشار، موجودات را به لرزش درمی‌آورند!

۱۱. منحنی‌های جادویی: معمای ریاضی

دیواری از پازل‌های مغناطیسی که الگوهای منحنی غیرممکن (مانند مثلث پنروز) را تشکیل می‌دهند. بازدیدکنندگان باید مسیرهای «جادویی» را برای رسیدن به خروجی پیدا کنند.

غرفه سازی نمایشگاهی افسانه و تخیلی بهترین جاذبه برای نمایشگاه های بین المللی (2)

فناوری و طراحی: تعامل چندحسی

این نمایشگاه از ترکیب هنر دیجیتال، واقعیت افزوده (AR) و المان‌های فیزیکی استفاده می‌کند. برای مثال، در بخش «زمین مثلثی»، بازدیدکنندگان با اسکن QR کد، وارد بازی موبایلی می‌شوند که در آن باید «قاره‌های فروریخته» را نجات دهند. همچنین، داده‌های نجومی واقعی از همکاری با رصدخانه‌های محلی در بخش‌هایی ادغام شده‌اند تا تضاد بین افسانه و علم آشکار شود.

رویکرد آموزشی: طنز به مثابه ابزار نقادی

هر ایستگاه علاوه بر جنبه سرگرمی، شامل تابلوهای توضیحی کوتاه با منابع علمی (مانند تصاویر ناسا یا نقل‌قول‌هایی از کتاب «تاریخچهٔ علم به زبان ساده») است. کارگاه‌های جانبی نیز با حضور فیزیکدانان و طنزپردازان برگزار می‌شوند تا مفاهیمی مانند جاذبه یا شکل سیارات را در قالب کمدی بررسی کنند.

جاذبه بین المللی و گسترش پروژه

این نمایشگاه به گونه‌ای طراحی شده که قابلیت استقرار در پارک‌های موضوعی (Theme Parks) یا جشنواره‌های علمی مانند «فستیوال علم اروپا» را داشته باشد. نسخه مجازی آن نیز با استفاده از موتور بازی Unity در دست توسعه است تا بازدید از طریق متاورس ممکن شود.

نتیجه گیری

«زمین کروی و ۱۱ افسانه دیگر» بیش از یک نمایشگاه، یک تجربه جامعه‌محور است که با شکستن مرزهای سنتی موزه‌ها، علم را به زبان جهانی طنز ترجمه می‌کند. این پروژه ثابت می‌کند که حتی پیچیده‌ترین مفاهیم علمی نیز می‌توانند در قالب سرگرمی، جرقه‌ای برای پرسشگری باشند.